Czym tak naprawdę jest piwo, co oznacza „lacing” i co to do cholery jest IBU? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w pierwszej odsłonie Słowniczka Piwnego.

W odpowiedzi na prośby niektórych z was postanowiłem zapoczątkować nowy cykl. Będę w nim wyjaśniał znaczenie słów i terminów związanych z piwem. Za każdym razem na tapecie znajdzie się dziesięć pojęć. Dobór nie do końca przypadkowy.

Ponieważ seria jest skierowana do mniej wprawionych piwoszy, zastrzegam, że wiele pojęć będę się starał wyjaśnić „na chłopski rozum”.

Jeśli macie sugestie, jakie słowa powinny znaleźć się w kolejnym odcinku, zachęcam do wpisania ich w komentarzach.

APA/AIPA/IIPA – skróty powstałe od nazw stylów piw American Pale Ale, American India Pale Ale oraz Imperial India Pale Ale (zwanego też Double India Pale Ale). To rodzina piw opartych na tradycyjnym angielskim Pale Ale, tyle że nachmielona przy użyciu nowofalowych amerykańskich odmian. Poszczególne piwa różnią się od siebie ilością ekstraktu, a co za tym idzie – zawartością alkoholu. Przyjmuje się, że APA ma maksymalnie 12-13% ekstraktu, AIPA – do 17%, a IIPA powyżej tej granicy. Pozostałe różnice zależą od stopnia nachmielenia i doboru słodów.

Browar – zakład, w którym produkowane jest piwo, bądź też przedsiębiorstwo, które korzysta z wynajętego sprzętu w celu uwarzenia piwa. Szczegółowo podział browarów omówiłem tutaj. BTW: nazywanie pojedynczego piwa „browarem” jest teoretycznie błędne, ale dopuszczalne w potocznym języku.

Brzeczka – ciecz przypominająca wyglądem i smakiem miód. Powstaje w wyniku połączenia wody z cukrami wypłukanymi ze słodów (proces wypłukiwania cukrów nazywamy zacieraniem). To właśnie ją się warzy, doprawia chmielem oraz poddaje fermentacji, by w rezultacie otrzymać piwo.

Chmiel – roślina stosowana jako przyprawa do nadawania goryczki, smaku i aromatu piwu. Na powszechną skalę używa się jej od XV wieku, choć wcześniej sporadycznie także ją wykorzystywano. W piwowarstwie stosuje się żeńskie kwiaty (szyszki), zawierające żywice – to one odpowiadają za przyprawowe właściwości chmielu. Używa się go pod trzema postaciami: całych szyszek, granulatu (wysuszonych, sprasowanych i sproszkowanych szyszek) lub ekstraktu chmielowego.

Ekstrakt – cukier otrzymywany ze słodów w wyniku zacierania. To on jest pokarmem dla drożdży w procesie fermentacji, dzięki czemu wytwarza się alkohol. Na butelkach podaje się jego zawartość w brzeczce jeszcze przed fermentacją, najczęściej w postaci procentowego udziału, czasami także w skalach Ballinga lub Plato (o nich kiedy indziej).

Fermentacja – proces polegający na rozkładaniu cukrów przez drożdże. W jego wyniku uwalnia się energia, a niejako skutkiem ubocznym jest powstanie alkoholu oraz dwutlenku węgla. W wyniku pracy drożdży w czasie fermentacji tworzą się też estry oraz fenole (różne w zależności od gatunku drożdży), które wzbogacają aromat i smak piwa.

IBU – (ang. International Bittering Unit) skala służąca do określania goryczki piwa. Prezentuje ona ilość izoalfakwasów w piwie. 1 IBU oznacza, że w 1 litrze piwa znajduje się 1 miligram izoalfakwasów. Nie jest to skala do końca miarodajna. Izoalfakwasy, które pochodzą z żywicy zawartej w chmielu, nie są jedyną przyczyną goryczki. Tę nadają choćby słody palone. Co więcej, niekiedy w piwie o 100 IBU nie wyczujemy takiej goryczki, jak w trunku zawierającym 50 IBU. Wszystko zależy od kontry słodowej, która może „przykryć” gorzki smak pochodzący z chmielu.

Lacing – inaczej koronkowanie. Zjawisko polegające na oblepianiu szkła przez pianę. Wynika ono z nasycenia piwa dwutlenkiem węgla lub azotem oraz obecności białek i cukrów. Im intensywniej piana przylepia się do szkła i im dłużej na nim pozostaje, tym lepiej.

Piwo – napój alkoholowy, wytwarzany od ponad 6000 lat, przez co uważany za najstarszy na świecie. Do jego wytworzenia potrzebne są: woda, drożdże oraz cukry proste pochodzące ze zboża. Powstaje w wyniku fermentacji, o której pisałem wyżej.

Zawartość alkoholu w piwie – objętościowy udział czystego alkoholu (etanolu) w piwie. Uwaga: alkohol ten powstaje WYŁĄCZNIE w wyniku procesu fermentacji cukrów przez drożdże i nie jest dolewany do piwa w postaci spirytusu.